Waarom je een nep-Banksy en kattenfilmpjes met bitcoins moet kopen

Nieuw in kunstland: Non-Fungible Tokens (NFT). Dit is, simpel gezegd, een verhandelbaar digitaal bewijs van eigendom van een digitaal kunstwerk. Bij voorkeur af te rekenen met bitcoin of andere cryptovaluta. De transactie wordt geregistreerd in de blockchain.

Onlangs werden er een aantal NFT-kunstwerken in de stijl van kunstenaar Banksy verkocht. De werken zijn gemaakt door Pest Supply. Dit is natuurlijk een duidelijke verwijzing naar de mysterieuze instelling Pest Control: Dé instelling die kunstwerken van Banksy authentiseert. De kunstwerken van Pest Supply hadden geen enkele relatie met Banksy, zo liet Pest Control weten. Desondanks werden deze imitatie-Banksy’s verkocht voor negenhonderdduizend dollar.

Beeple, ook een NFT-kunstenaar, maakt kunst met onderwerpen zoals Michael Jackson, Shrek en Mickey Mouse. Er werden onlangs twintig werken verkocht voor gemiddeld een miljoen dollar per stuk. Een ander werk van Beeple wordt sinds 25 februari aangebonden in een onlineveiling. Bieden kon vanaf 100 dollar. De teller staat inmiddels op 3.375.000,- dollar en de veiling loopt nog tot 11 maart.

Recent werd een eenvoudige GIF-animatie van een tekenfilmkat voor 560.000 dollar geveild als NFT. De betaling werd gedaan in de cryptovaluta Ethereum. Het filmpje van de zogeheten Nyan Cat circuleert al jaren op internet en is net als alle andere NFT-kunst voor iedereen online te bekijken of te downloaden. Deze bizarre bedragen worden dus betaald voor niets anders dan een bewijs van eigendom van een digitaal en oneindig te kopiëren beeld. Wellicht is het Jeff Koons 2.0, maar waarschijnlijk is het de zoveelste wassen neus (sorry Michael).

Dat serieuze internationale veilinghuizen ook meedoen aan de verkoop van NFT’s is niet verwonderlijk, gezien de hoge bedragen die er mee gemoeid zijn. Bovendien zijn veilinghuizen al lang niet meer de traditionele plekken waar vraag en aanbod bij elkaar komen in een fraaie zaal met glimmend parket.

Veilinghuizen zijn tegenwoordig dealer, galeriehouder én online verkoopplatform. Tel daar bij op de herleefde interesse in cryptovaluta, de voorliefde voor instagrammable afbeeldingen bij het grote publiek en de interpretatie van kunst als een ‘asset’. Het is dan is niet verwonderlijk dat ook de kunstwereld een manier heeft gevonden om de crypto- en blockchainhype te gelde te maken.

Cryptovaluta zijn geloof, hoop en liefde. Het geloof in ‘het kan alleen maar meer waard worden want Elon Musk doet ook mee’. De hoop dat de bitcoin de nieuwe gouden standaard wordt. En de libertaire liefde voor de idee dat de bitcoin als disruptieve valuta de gevestigde financiële orde kan ontregelen.

In disruptie ligt chaos besloten. Vrij vertaald naar Morse Peckham ‘onstaat in chaos de kunst en dient kunst om de mens te ontregelen’. Met NFT als kunst en cryptocoins als valuta, is disruptie genivelleerd tot een hype van de massa. Een hype van een monocultuur met gemakkelijke en herkenbare beelden en het massale geloof in zaken zonder onderliggende waarde.

Nassim Nicholas Taleb, auteur van The Black Swan, was jarenlang een bepleiter van de bitcoin. Hij verkocht onlangs zijn volledige portefeuille. De reden? Volgens hem dienen valuta nooit volatieler te zijn dan de waarde van de goederen die ermee gekocht worden. De NFT-kunst, met de holle en platte beeldtaal, lijkt geen achterliggende monetaire of artistieke waarde te hebben. Wie de redenering van Taleb volgt koopt dus NFT’s met bitcoins. Dan wordt er tenminste nog iets gekocht dat volatieler zal blijken dan het betaalmiddel.