Snelweg surfen

Zwarte zaterdag, files, wachten voor het opladen van de auto en slecht eten. Ook al is volgens de Spaanse schrijver Miquel de Cervantes ‘de weg beter dan de herberg’, voor veel vakantiegangers is de snelweg een noodzakelijk kwaad richting vakantiebestemming. Blijkbaar is het verlangen naar zon, rust, natuur en cultuur groot genoeg om het snelwegleed voor lief te nemen.

Wie de ogen richt (deels, stay save!) op het landschap en de horizon – in plaats van op de bumper van andere auto’s – kan onderweg genoeg schoonheid zien om het leed te verzachten. Maar kan de schoonheid ook niet gewoon gevonden worden in het eentonige en stinkende asfalt? De snelweg blijkt namelijk voor veel kunstenaars een geliefde inspiratiebron. Denk bijvoorbeeld aan Ed Ruscha (Road Tested), Andreas Gursky (Mettmann, Highway), Richard Diebenkorn (Freeway and Aqueduct) en Edward Hopper (Gas).

Maar ook aan de Amerikaanse kunstenaar Wayne Thiebaud (1920 -2021). In zijn werk Up Street (1993) waarop auto’s te zien zijn op een golvende snelweg die op de achtergrond zelfs verticaal in de lucht verdwijnt.

Voor de cynicus is de golvende weg wellicht een verwijzing naar wagenziekte. Maar ook is te zien dat de kunstenaar heel geslaagd de kleuren, vormen en beweging van auto’s weergeeft op het statische vlak van een schilderdoek en het geheel een zwierige dynamiek meegeeft.

Het oeuvre van Thiebaud wordt voornamelijk gekenmerkt door een lichte, kleurrijke en uitvergrote weergave van snoep, taart en ijs op groot formaat schilderijen. In luchtige en zachte pastelkleuren ziet de snelwegwereld Up Street eruit alsof deze is gemaakt van roomijs zoals dat eruitziet aan het einde van de dag bij de ijssalon. Het ijs dat lonkt bij de gelateria op de eindbestemming na de autorit.

Een chagrijnige chauffeur ziet in de golvende en wonderlijk omhooglopende snelweg van Thiebaud misschien ook een referentie van de kunstenaar aan de Möbiusband. De wiskundige vorm die oneindig doorloopt en waardoor M.C. Escher ook zo gefascineerd was. Is de golvende ‘Möbiusweg’ daarmee een steek onder water en verwijzing naar het gevoel van eindeloos in de auto moeten zitten voor de bestemming is bereikt?

Of moeten we het toch boven water zoeken? Thiebaud groeide op in de staat en surfersparadijs Californië en was als scholier lid van de strandwacht. Zo beschouwd is de golvende weg te interpreteren als een grote golf waarover de auto’s als surfers naar beneden scheren. Een golf waarin de belofte van ligt van een verfrissende en deinende zee om in zwemmen of te surfen als de vakantiebestemming eindelijk is bereikt.

Wayne Thiebaud, Up Street, 45 x 60 cm 1933