Art Basel 2024: Ontwikkelingen in de kunstmarkt

Art Basel 2024: Ontwikkelingen in de kunstmarkt

Het is dit voorjaar niet aantrekkelijk om naar de thermometer te kijken. De temperatuur komt maar niet boven de 20 graden uit. Is dit symbolisch voor de temperatuur op de kunstmarkt? De cijfers over de eerste helft van 2024 en de terugblik op 2023 lijken te duiden op een afgekoelde kunstmarkt. Wat betekenen die cijfers en in hoeverre vertalen ze zich naar Art Basel, de belangrijkste kunstbeurs voor moderne en hedendaagse kunst?

Internationale kunstmarkt

De voorjaarsveilingen in New York zijn een belangrijke indicator voor de internationale kunstmarkt. De resultaten van de veilingopbrengst in 2024 waren dit jaar 22% lager dan die van de voorjaarsveilingen in 2023. Dit is onder andere te verklaren door volatiliteit op de markt veroorzaakt door hoge rentetarieven, aanhoudende inflatie en de geopolitieke crisis.

Het gevolg is dat het aanbod van belangrijke collecties en topstukken momenteel beperkt is. Verzamelaars wachten liever met verkopen tot de rust is hersteld, maar zijn nog wel actief met kopen op de kunstmarkt. Er is dus vraag naar kunst, maar een beperkt aanbod. De discrepantie tussen vraag en aanbod lijkt echter niet tot hogere prijzen te leiden.

De gemiddelde verkoopprijs van kunst is dit jaar met 32% gedaald. Daar moet wel een kanttekening bij worden geplaatst, want ook het gebrek aan aanbod van topwerken speelt hierbij een rol. Doordat er weinig werken in het topsegment worden verkocht, daalt de gemiddelde verkoopprijs van alle werken. Dit betekent dus niet dat alle kunst voor 32% minder wordt verkocht.

Een andere kanttekening is dat er in 2021 en 2022 veel geld naar de kunstmarkt stroomde als gevolg van de lage rente en het optimisme en de heropleving van de economie aan het einde van de COVID-pandemie. Als gevolg hiervan waren kopers bereid hoge bedragen te betalen en zagen verkopers een goed moment om te verkopen.

Nu er meer onzekerheid is onder kopers en er minder geld beschikbaar is, is deze bereidheid om hoge bedragen te betalen afgenomen. Ondertussen verwachten verkopers opbrengsten in de regionen van de afgelopen jaren en zijn daarom voorzichtig.

Art Basel

De bezoekersaantallen van Art Basel zijn weer gestegen en liggen bijna op post-covid-niveau. Dat is goed nieuws voor de beurs en de deelnemende galeries en handelaren. Zowel Amerikaanse als Aziatische verzamelaars weten de beurs ook weer te vinden, waar ze voorheen afwezig waren vanwege reisbeperkingen.

Op basis van de positieve berichten van de deelnemers aan Art Basel lijkt er niets te mankeren aan de koopbereidheid van kunstliefhebbers. Bovendien is de communicatie van deelnemers aan beurzen over het algemeen altijd positief. Galeries en handelaren op de beurs hebben er geen belang bij om te communiceren dat de resultaten in mineur zijn.  Wat de precieze cijfers ook zijn, er zijn veel verkochte kunstwerken aan te treffen verdeeld over verschillende prijscategorieën.

Uit gesprekken met galeriemedewerkers blijkt veel kunst regelmatig ‘already sold’ te zijn. Of het nu gaat om om kunst van gevestigde supersterren of de verkoop van debuterende kunstenaars op Art Basel zoals Libische kunstenaar Nour Jaouda. Alle werken van Jaouda werden op de beurs verkocht aan een particuliere verzamelaar. Ook is haar werk te zien op de Biënnale van Venetië, hetgeen zal hebben bijgedragen aan de belangstelling voor haar werk op Basel.

Het adagium op de kunstmarkt luidt ‘see in Venice, buy in Basel’. En dat is te zien, want er is in Basel meer kunst te koop van kunstenaars die ook aan de Biënnale deelnemen. De nadruk in Venetië ligt dit jaar op kunst uit landen of groepen die ondervertegenwoordigd zijn in de kunstwereld. Zo is er kunst te zien van inheemse kunstenaars uit verschillende Zuid-Amerikaanse landen zoals Paraguay en Chili. De prijzen voor het werk van inheemse kunstenaars als Julia Isídrez en Seba Calfuqueo zijn vertienvoudigd. Mede als gevolg van de deelname aan de Biënnale en de vertegenwoordiging door toonaangevende internationale galeries op Art Basel.

Tijdens Art Basel vonden de gebruikelijke (en dus een impuls voor de kunstmarkt) grote verkopen plaats onder de gevestigde kunstenaars met de daarbij behorende megagalerijen. Zoals werk van Gerhard Richter (6 miljoen USD), meerdere werken van Mark Bradford (w.o. 3.5 miljoen USD), Anish Kapoor (1 miljoen USD), Joan Mitchell (20 miljoen USD), Barbara Kruger (450.000 USD) en van Yayoi Kusama,  (5 miljoen USD). Ook van diverse kunstenaars bleken de prijzen te zijn gestegen ten opzichte van de afgelopen jaren.

Overigens is er op Art Basel ook werk te vinden met een ‘bescheiden’ prijskaartje. Zo zijn er van de Duitse kunstenaar A.R. Penck unieke tekeningen en oplages te koop onder de 10.000 euro. Let wel op het jaartal en het onderwerp, want dat is een zeer bepalende factor voor de relevantie van het werk van deze kunstenaar.

De thermometer van de indicatieve voorjaarsveilingen slaat dit jaar minder uit dan in de voorgaande jaren. Het gaat hierbij vooral om het topsegment waar verkopers de kat uit de boom kijken.

Tegelijkertijd lijken het sentiment en de cijfers positief bij Art Basel. Er heerst een optimisme. De prijzen voor diverse (verkochte) werken zijn gestegen en verzamelaars zijn geïnteresseerd in nieuwe en relatief onbekende kunstenaars. De verhitte lucht die in 2021 en 2022 de kunstmarkt is binnengekomen lijkt iets afgekoeld waardoor er nu mogelijk sprake is van een correctie en stabilisatie.

DISCLAIMER:

Dit bericht is niet bedoeld als advies in welke vorm dan ook. Bent u geïnteresseerd in de actuele waarde van uw kunst of antiek? Wij helpen u graag verder.